BJK İçin Sürdürülebilir Başarı Ve Bütçe
Geçenlerde BJK AŞ Genel Kurulu yapıldı. AŞ’nin Genel Kurulları genellikle derneğin genel kurullarından daha verimli geçer. Dernek genel kurulunda yaşlı üyelerin anılarını dinlerken AŞ genel kurulunda Beşiktaş’ın idari ve mali sorunları dile getirilir. Üstelik bunlar SPK ve TTK mevzuatı gereğince genel kurul tutanağı ile kayda alınır ve Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda paylaşılır. AŞ genel kurullarında dernek genel kurullarında olduğu gibi statükoyu canhıraş savunmak adına kürsüye müdahale eden önde oturan ‘BJK ileri gelenler’i ve kenarlardaki ‘siyah giyinen adamlar’ da olmaz. Bu yüzden AŞ genel kurulları gayet medeni bir ortam içinde olur.
Hem kulübün mali olarak duvara çarpmış olması hem de yürürlükte olan UEFA finansal kriterleri bizlerin de işini neyse ki artık biraz daha kolaylaştırdı. Ama yine de bir süredir elimden geldiğince bütçe konusunu dile getirip bu konuda bir farkındalık yaratmaya çalışıyorum. Bazen tek tek yöneticilerin bu konuda farkındalıkları olsa da bu kurumsal bir kültürdür. Ve değişimi sağlamak da hiç kolay değildir. Bu yüzden ne kadar dile getirilirse o kadar iyi olur düşüncesindeyim.
Bütçe dediğimiz bir işletmenin gelecek dönemle ilgili faaliyetlerinin sayısal yönetim planıdır. Ne yazık ki futbol kulüpleri ulaştıkları mali büyüklüğe rağmen hala bir dernek amatörlüğü kafasıyla plansız, programsız ve disiplinsiz bir şekilde yönetilmeye devam ediliyor. Ülke futbolu olarak yaratılan hiç de azımsanmayacak sponsorluk ve naklen yayın gelirlerine rağmen futbol kulüplerinin uluslararası pozisyonları ve mali durumları da işte bu yüzden vahim durumda. Biz diğer kulüpleri bırakalım ve Beşiktaş’a bakalım:
Beşiktaş AŞ’de işletmenin sürekliliği kapsamında her sene mali tablo dipnotlarında sunduğu bir sonraki faaliyet yılı bütçeleri ile gerçekleşmeler arasında dünya kadar fark olur. Normal işletmelerde gider tarafında maksimum yüzde beş, gelir tarafında ise maksimum yüzde on sapma kabul edilebilir sayılırken; Beşiktaş AŞ’nin özellikle gider bütçesinde 2014-2015 faaliyet yılında olduğu gibi yüzde yüze! kadar aşım olabiliyor. Normal bir işletme olsa o sene kepenk kapatmış ve işletmede kimse kalmamıştı.
Faaliyet konusu futbol olunca özellikle gelir tarafını bütçelemek biraz zor olabilir hakikaten.Gelen bir şampiyonluk gelir kalemlerini ciddi ölçüde etkileyebilir.Ama gider tarafı çok büyük oranda yönetimin planlaması ve kontrolüne bağlı. Eğer bu kadar sapma oluyorsa bir yönetim planı, bir bütçe sistemi ve bütçe kontrolü de yok demektir. Eğer bir sistem varsa da bunun adı “yaptım oldu sistemi” ya da “saldım çayıra Mevlam kayıra sistemi”dir.
Bütçe bir işletmenin yönetim planıdır, organizasyonudur ve namusudur. Kaldı ki Beşiktaş Futbol Yatırımları AŞ yöneticileri bütçelerini Beşiktaş Jimnastik Kulübü üyelerini temsilen ve derneğin genel kurulundan aldığı bütçe yetkisi paralelinde de gerçekleştirmek durumundalar. Çünkü BJK tüzüğü yönetime bütçeyi sadece yüzde 10’a kadar aşabilme yetkisi vermiş. Bunun üstündeki harcamalar olağanüstü bir genel kurul ile ilave yetki almayı gerektirir. Bu yüzden BJK AŞ yöneticilerinin bütçe disiplinine herhangi bir işletmeden çok daha fazla dikkat etmesi gerekir.
Beşiktaş için bütçenin hazırlanması ve tatbik edilmesindeki aksaklıkları çözmek ve bu konuda kurumsal bir kültür oluşturmak acil bir sorun olarak gözüküyor. Bütçe sistemi ve disiplini olan bir kurumun iyi de bir faaliyet planı vardır.Başarılı bütçe uygulaması da başarılı bir organizasyon yapısını getirir ki bu da kurumu faaliyet başarısına götürür. Beşiktaş için bunun adı sürdürülebilir sportif başarıdır.
Yüksek bütçelerle şampiyonluk arasında güçlü ilişki elbette var. Daha düşük bütçe de zaman zaman şampiyonluk getirebilir ama sürdürülebilir kalıcı başarı için bütçe sistemi ve bütçe disiplini olmazsa olmaz koşuldur.
Bülent Topbaş